Xe nâng người là thiết bị nâng hạ quan trọng, hỗ trợ con người làm việc trên cao an toàn và hiệu quả. Hiểu rõ cấu tạo xe nâng người là bước đầu tiên để vận hành, bảo trì và sử dụng thiết bị này một cách tối ưu.
Bài viết này, từ đội ngũ kỹ thuật Công ty Tiến Phát, sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và chi tiết xe nâng từ cấu tạo của xe nâng người, từ những bộ phận cơ bản đến các hệ thống phức tạp.
Xe nâng người là gì? Giới thiệu tổng quan và một số loại phổ biến
Trước khi đi sâu vào cấu tạo xe nâng, hãy cùng tìm hiểu sơ lược về các loại xe nâng người phổ biến. Việc phân loại xe nâng người thường dựa trên cơ chế vận hành và kiểu dáng thiết kế:
- Xe nâng người tự hành: Loại xe có khả năng tự di chuyển, bao gồm cả xe nâng người cắt kéo và xe nâng người boom lift.
- Xe nâng người cắt kéo (Scissor Lift): Sử dụng cơ chế nâng hạ dạng chữ X (cắt kéo) để đưa người lên cao theo phương thẳng đứng.
- Xe nâng người boom lift: Có cần nâng dạng ống lồng hoặc khớp gập, cho phép tiếp cận các vị trí làm việc phức tạp, có tầm với xa và cao.
Cấu tạo của xe nâng người cắt kéo
Có nhiều loại xe nâng người khác nhau, đối với cấu tạo xe nâng người cắt kéo sẽ bao gồm các bộ phận nâng chi tiết bao gồm:
Khung xe nâng người cắt kéo
Khung chính của xe cắt kéo là bộ phận chịu lực chính của xe, thường có dạng hình chữ nhật hoặc hình vuông. Khung chính được làm từ các thanh thép dày, liên kết với nhau bằng mối hàn hoặc bu lông.
Thân xe nâng người cắt kéo (khung nâng)
Khung xe nâng người cắt kéo là bộ phận chịu lực chính của xe nâng người cắt kéo, có dạng chữ X lồng vào nhau. Khi hệ thống thủy lực hoạt động, các thanh chữ X này sẽ mở ra, nâng sàn làm việc lên cao theo phương thẳng đứng.
Sàn làm việc – Giỏ nâng người xe cắt kéo
Sàn làm việc của xe nâng người cắt kéo chính là nơi người lao động đứng để thực hiện công việc trên cao. Nó được nâng lên, hạ xuống bởi hệ thống thủy lực được kết hợp với khung chữ X. Xung quanh sàn sẽ được lắp thêm lan can bảo vệ cao từ 1,2m – 15m.
Hệ thống di chuyển xe Scissor Lift
Hệ thống di chuyển cho phép xe nâng người cắt kéo di chuyển đến vị trí làm việc mong muốn. Nó bao gồm các bộ phận chính: Động cơ (Điện hoặc Dầu Diesel), bánh xe, hệ thống lái, hệ thống điều khiển, hệ thống phanh.
Xem thêm: Các mẫu xe nâng người chạy bằng điện phổ biến
Hệ thống nâng hạ – Xilanh Thủy lực
Hệ thống nâng hạ là “trái tim” của xe nâng người cắt kéo, cho phép nâng hạ sàn làm việc lên độ cao mong muốn. Hệ thống này sử dụng Xi-lanh thủy lực kết hợp với cơ cấu khung chữ X để tạo ra lực nâng mạnh mẽ và ổn định.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động:
- Piston thủy lực: Là một ống trụ chứa dầu thủy lực, bên trong có một piston di chuyển lên xuống. Khi dầu thủy lực được bơm vào xi-lanh, piston sẽ đẩy lên, làm cho khung chữ X co lại và nâng sàn làm việc lên.
- Xi lanh thủy lực: Là một ống hình trụ chứa piston.
- Bơm thủy lực: Tạo ra áp lực dầu để đẩy piston.
- Van điều khiển: Điều khiển dòng chảy của dầu thủy lực để nâng hạ sàn làm việc một cách chính xác và an toàn.
Động cơ (Motor) xe cắt kéo
Động cơ là bộ phận cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động của xe nâng người cắt kéo, từ di chuyển, lái, đến nâng hạ sàn làm việc. Đối với động cơ điện sẽ sử dụng bình Ắc Quy (24V hoặc 48V), nếu là là động cơ dầu sẽ dùng dầu Diesel.
Cấu tạo xe nâng người Boom Lift
Các bộ phần của xe nâng Boom Lift được cấu tạo như sau:
- Khung gầm chính
- Hệ thống di chuyển
- Động cơ
- Hệ thống thủy lực
- Hệ thống điện
- Cần nâng người
- Giỏ nâng người
Tìm hiểu chi tiết về từng bộ phận cấu tạo nên xe Boom Lift ở dưới đây:
Khung gầm chính xe Boom Lift
Khung gầm chính là bộ phận chịu lực chính của xe Boom Lift, nó giống như “xương sống” nâng đỡ toàn bộ trọng lượng của xe, bao gồm cả phần thân xe, cần nâng, và người vận hành. Khung gầm thường được chế tạo từ thép chịu lực cao, đảm bảo độ bền và ổn định cho xe khi làm việc trên cao.
Hệ thống di chuyển xe Boom Lift
Hệ thống di chuyển của xe Boom Lift cho phép nó di chuyển linh hoạt trên nhiều địa hình khác nhau, từ mặt đất bằng phẳng đến những nơi gồ ghề, giúp tiếp cận vị trí làm việc một cách dễ dàng. Các bộ phân chính của cơ cấu di chuyển gồm: Động cơ (Đốt trong hoặc điện), bánh xe, hệ thống truyền động, hệ thống đánh lái và hệ thống phanh.
Động cơ xe Bum
Xe Bum (xe Boom) sử dụng 2 loại động cơ sau để có thể vận hành: Động cơ điện hoặc động cơ đốt trong (Dầu Diesel). Đối với các loại xe dùng điện chiều cao làm việc hạn chế từ 4m đến 26m, dùng chủ yếu trong các nhà máy hoặc kho xưởng. Xe Boom dầu thì có chiều cao làm việc lớn hơn từ 22m đến 50m, phù hợp cho các công trình xây dựng.
Hệ thống thủy lực xe Boom Lift
Hệ thống thủy lực là bộ phận quan trọng nhất trong việc điều khiển cần nâng của xe Boom Lift. Nó tạo ra sức mạnh để nâng, hạ, xoay, và vươn cần, giúp đưa người vận hành đến vị trí làm việc một cách chính xác và an toàn.
Các thành phần chính gồm có: Bơm thủy lực, xi-lanh thủy lực, van điều khiển, thùng dầu thủy lực, ống tuy ô dẫn dầu và bộ lọc dầu.
Hệ thống điện
Hệ thống điện đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng và điều khiển các chức năng của xe Boom Lift. Nó giống như “hệ thần kinh” của xe, kết nối và điều khiển mọi hoạt động từ khởi động động cơ, vận hành cần nâng, đến các hệ thống an toàn và đèn báo.
Cần nâng người S-Boom và Z-Boom
Cần nâng người chính là bộ phận đặc trưng nhất của xe Boom Lift, giúp đưa người vận hành lên đến vị trí làm việc trên cao một cách an toàn và hiệu quả. Nó có cấu trúc dạng cần vươn, có thể xoay, nâng lên hạ xuống, và vươn ra thu vào để tiếp cận các vị trí làm việc khác nhau.
Có 2 loại cần nâng người chính là:
- S-Boom Lift: Cần dài vươn thẳng.
- Z-Boom Lift: Cần dài dạng gấp khúc
Giỏ nâng người
Giỏ nâng người, còn được gọi là sàn làm việc hoặc platform, là nơi người vận hành đứng để làm việc trên cao. Nó được gắn vào đầu cần nâng và di chuyển cùng với cần nâng đến vị trí làm việc mong muốn.
Để hiểu rõ hơn xe nâng người Scissor lift là gì, xe nâng Boom Lift là gì, bạn hãy xem thêm: So sánh xe nâng người cắt kéo và xe nâng Boom Lift
Nguyên lý hoạt động của xe nâng người
Nguyên lý hoạt động xe nâng người dựa trên việc sử dụng hệ thống thủy lực để tạo ra lực nâng. Khi người vận hành kích hoạt hệ thống nâng hạ, bơm thủy lực sẽ hút dầu từ bình chứa và đẩy vào xi lanh thủy lực. Áp suất dầu trong xi lanh sẽ tạo ra lực đẩy, làm cho cần nâng (boom lift) hoặc cơ cấu cắt kéo (scissor lift) duỗi ra, đưa sàn thao tác lên cao. Khi muốn hạ xuống, van điều khiển sẽ mở, cho phép dầu chảy ngược về bình chứa, làm giảm áp suất trong xi lanh và sàn thao tác hạ xuống từ từ.
Xem thêm:
- Kinh nghiệm chọn xe nâng người hiệu quả.
- Xe nâng người cắt tỉa cây xanh tốt nhất đang được các đơn vị thi công ưa chuộng.
Cách vận hành xe nâng người an toàn và hiệu quả
Vận hành xe nâng người đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn.
Kiểm tra trước vận hành
- Kiểm tra tổng thể: Đảm bảo không có rò rỉ dầu thủy lực, các bộ phận bị hư hỏng hoặc lỏng lẻo.
- Kiểm tra hệ thống an toàn: Thử nghiệm các công tắc khẩn cấp (Emergency Stop), còi báo động, phanh và cảm biến độ nghiêng.
- Kiểm tra nhiên liệu/điện năng: Đảm bảo đủ nhiên liệu hoặc pin cho ca làm việc.
- Kiểm tra mặt bằng: Xác định mặt bằng ổn định, không có hố ga, vật cản, và đặc biệt là không có đường dây điện trên cao (Power Lines).
Vận hành chính
- Đeo đai an toàn: Người vận hành bắt buộc phải sử dụng đai an toàn (harness) và neo vào điểm cố định trên sàn thao tác.
- Vận hành từ từ: Luôn điều khiển cần nâng, hạ, di chuyển một cách từ tốn, tránh các thao tác đột ngột có thể gây mất thăng bằng hoặc rung lắc mạnh.
- Giữ khoảng cách an toàn: Luôn giữ khoảng cách tối thiểu với các vật cản và đường dây điện (Khoảng cách an toàn Minimum Approach Distance).
- Không vượt quá tải trọng: Tuyệt đối không được chất thêm người hoặc dụng cụ vượt quá tải trọng định mức (Rated Capacity) của xe.
>> Tìm hiểu chi tiết: Quy định an toàn vận hành xe nâng người
Ứng dụng của xe nâng người
Xe nâng người là giải pháp thay thế tối ưu cho giàn giáo, mang lại hiệu suất và độ an toàn vượt trội trong nhiều ngành nghề:
- Xe nâng người trong xây dựng và hoàn thiện: Lắp đặt kính mặt dựng, sơn tường ngoài, lắp đặt hệ thống thông gió và điện trên cao.
- Bảo trì công nghiệp: Bảo trì các thiết bị máy móc, đường ống, và hệ thống chiếu sáng trong nhà xưởng, khu công nghiệp.
- Vận hành kho bãi: Lắp đặt kệ hàng siêu cao, bảo trì hệ thống PCCC, và lấy hàng hóa tại các vị trí cao.
- Dịch vụ đô thị: Cắt tỉa cây xanh, lắp đặt và bảo trì đèn đường, vệ sinh các tòa nhà cao tầng
- Sự kiện và giải trí: Lắp đặt âm thanh, ánh sáng, và camera quay phim tại các sân khấu, sự kiện ngoài trời.
Các kiểm tra các bộ phận trên xe nâng người trước khi vận hành
Việc kiểm tra xe nâng người trước khi sử dụng là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn. Dưới đây là một checklist cơ bản:
- Kiểm tra tổng thể: Quan sát xem có dấu hiệu hư hỏng, rò rỉ dầu, hoặc các bộ phận bị lỏng lẻo không.
- Kiểm tra hệ thống phanh: Đảm bảo phanh hoạt động tốt.
- Kiểm tra hệ thống lái: Đảm bảo hệ thống lái hoạt động trơn tru.
- Kiểm tra hệ thống nâng hạ: Thử nâng hạ sàn thao tác lên xuống để đảm bảo hoạt động bình thường.
- Kiểm tra các thiết bị an toàn: Còi, đèn, cảm biến quá tải, nút dừng khẩn cấp.
- Kiểm tra mức dầu thủy lực, nhiên liệu (đối với xe chạy động cơ đốt trong) hoặc ắc quy (đối với xe chạy điện).
Kết luận
Hiểu rõ cấu tạo xe nâng người và nguyên lý hoạt động là nền tảng để vận hành, bảo trì và sử dụng thiết bị này một cách an toàn và hiệu quả.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chuyên sâu. Hãy luôn nhớ cách bảo trì xe nâng người định kỳ để duy trì hiệu suất và kéo dài tuổi thọ cho xe. Luôn đặt an toàn lên hàng đầu khi làm việc với xe nâng người.
Công ty Tiến Phát hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích.
Các bài viết khác cùng chủ đề:
- Xe nâng hàng có được nâng người không? Vì sao?
- Xe nâng người sửa chữa điện tốt nhất các doanh nghiệp tin dùng.
- Hãng xe nâng người nổi tiếng hiện nay.
